شیر یکطرفه یا چک ولو، ابزاری است که برای جلوگیری از جریان برعکس آب در لوله‌های پمپ آب و سوپاپ‌ها استفاده میشود. شیر یکطرفه به دلیل قابلیت تنظیم کنترل جریان آب، در بسیاری از صنایع از جمله صنایع نفت، گاز، آب و فاضلاب، صنایع غذایی و دارویی استفاده میشود. شیر خودکار دریچه ای بین فلنجی، نوعی شیر یکطرفه بوده که برای اتصالات فلنجی مناسب است و به دلیل ابعاد و وزن کمی که دارد، استفاده از آن در فضاهای کم و بسته بسیار مفید است.
- درپوش توپی شیر یکطرفه توپی فنردار از یک فنر با جنس استینلس استیل کمک می گیرد تا مجرا را بسته نگه دارد.
- همچنین جهت محافظت در برابر ضربه قوچی ناشی از جریان مخالف قوی دست بالا، استفاده می شود.
- شیر یکطرفه به صورت خودکار عمل می کند و برای باز و بسته شدن نیاز به کمک ندارد.
- دو مشکل رایج تر در مورد شیر های یک طرفه ، جریان آب و چکشی شدن آب است.
- چک ولوهای موجود در بازار در اندازه‌های (NPS ¹⁄₄ (DN 6 تا (NPS 72 (DN 1800 قابل سفارش هستند. در حالتی که نیاز به چک ولو با اندازه بزرگتر یا کوچکتر باشد می‌توان به صورت سفارشی ساخت.
- محل قرار گرفتن شیر یکطرفه در سیستم فاضلاب ساختمان بین سیفون و لوله فاضلاب است که در صورت برگشت مواد فاضلابی شیر یک طرفه آن ها را به سمت لوله فاضلاب هدایت کرده و حتی مانع از ورود دوباره مواد فاضلابی به سیفون شود.
کاربرد شیر یکطرفه non slam جلوگیری از بازگشت جریان در جهت مخالف بوده و امکان این را ایجاد می کند که سیال در یک جهت حرکت کند. معمولاً این شیر اتوماتیک است، دیسک شیر تحت فشار سیال باز شده و هنگامی که فشار سیال در جهت مخالف جریان بیشتر شود شیر به صورت خودکار عمل کرده و باعث بسته شده آن می بازار شیرآلات صنعتی تهران گردد. برای شرایطی که دانه بندی درشت موجود می باشد و ذرات جامد داریم مناسب نمی باشد.
الکتروپمپ آبرسانی Electro Pump DN 40
در کل میتوانیم بگوییم که در لوله ها یا مخازنی که در آن ها ، از شیر یک طرفه استفاده کردیم هیچوقت لوله یا مخزن ما بدون آب نمیماند و همیشه درون آن ها آب وجود دارد. نشتی سیال از محل آب بندی شیر یکطرفه و حرکت سیال در خلاف جهت جریان اصلی از جمله بارزترین علائم خرابی شیریکطرفه هستند. به حداقل مقدار فشاری که لازم میباشد تا مجرابند یک چک ولو بسته شود (دیسک به حالت اولیه خود بازگردد) و هیچ سیالی از داخل شیر نشتی نداشته باشد فشار ریسیل (Reseal Pressure) گفته میشود. شیر یکطرفه پلاستیکی، سبک و مقاوم در برابر خوردگی است و معمولا برای کاربردهای خانگی و کشاورزی مناسب است.
شیر یکطرفه سوئینگ
شیرآلات یکطرفه لیفت با طرح‌های عمودی نیز تولید میشود که مخصوص نصب عمودی بر روی لوله میباشد. شیرهای یکطرفه عموما بر روی خطوط لوله، جهت جلوگیری از برگشت جریان نصب می شوند. یک شیر یکطرفه در واقع نوعی شیر است که در آن فقط حرکت آزادانه به یک سمت ممکن می باشد، اما اگر جریان معکوس شود شیر یکطرفه از برگشت جریان جهت حفاظت از لوله ها، شیرهای دیگر، پمپ ها و تجهیزات دیگر بسته می شود. در صورتی که جریان معکوس شود و شیر یکطرفه ای در آن نصب نشده باشد احتمال بروز پدیده ضربه قوچ وجود دارد. ضربه قوچ اغلب با فشار بسیار قوی بروز می دهد و به لوله ها و اجزای آن ها آسیب می رساند. از آن جا که مجرابند این شیر یک طرفه به شکل توپ می باشد آن را شیر یک طرفه توپی می نامند.
عامل بستن شیر (دیسک) با حالت سوئینگ باز شده و مانند درب یک تله و در حدود یک بند خارج از نشیمنگاه بسته میشود. ممکن است از یک واشر قابل تعویض بر روی دیسک استفاده شود که بیشترین میزان سایش برای آن رخ می‌دهد. استفاده از یک لولا با پین شُل باعث میشود تا هنگام میل کردن جریان به سمت صفر، دیسک بسته شود.